Kurum Kazancının Vergilendirmesi, Örtülü Sermaye ve Transfer Fiyatlaması, Ücret Maliyetleri

Bu yazımız kurum kazancının vergilendirilmesi, örtülü sermaye & transfer fiyatlandırması ve ücret maliyetleri hakkında kısa bilgilendirmeler içermektedir.

Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 2. maddesinde yer alan kurum ve kuruluşların bir hesap dönemi içerisinde elde ettikleri kazançları kurumlar vergisine tabidir.

Elde edilen kazançtan vergi kanunlarında belirlenen giderler indirim konusu yapılır ve indirim sonrası kalan tutar müspet ise bu tutar (vergi matrahı) üzerinden % 20 oranında kurumlar vergisi hesaplanıp bağlı bulunulan vergi dairesine ödenir.

Kurum kazancından indirilecek giderler

Ticari kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi için yapılan genel giderler, personel ücretleri, seyahat giderleri, Vergi Usul Kanununa göre ayırılan amortismanlar gider unsuru olarak dikkate alınır ve gayrisafi kazançtan indirilerek safi (net) kazanç hesap edilir.

Yapılan giderlerin hepsi işle ilgili, işin hacmine ve niteliğine uygun olarak yapılan giderler olmalıdır. Bu uygunluğa sahip olmayan giderler vergi kanunumuza göre Kanunen Kabul Edilmeyen Gider olarak nitelendirilir ve net kazanç hesabına etkisi olmaz, başka bir deyişle kurum kazancından indirilemezler.

GEÇİCİ VERGİ UYGULAMASI

Geçici vergi, kurumlar vergisi mükelleflerinin, cari vergilendirme döneminin gelir  ve kurumlar vergisine mahsuben üçer aylık kazançları üzerinden hesaplanarak  ödenen bir peşin vergi uygulamasıdır. Normal şartlarda bir hesap dönemi bir yıldan oluşur ve bu dönemin sonunda hesaplanan vergi hazineye ödenir. Geçici vergi ise yıl içinde üçer aylık dönemler halinde vergiyi peşinen tahsil eder, peşin ödenen bu tutarlar yıl sonunda beyan edilen yıllık vergi tutarından düşülerek nihai yıllık vergi ödenir. İşletmeler ilgili hesap döneminin 3, 6, 9 ve 12  aylık mali tablolarını esas alarak geçici vergi  dönem kazancını hesap edip üzerinden vergi öderler.

Normal hesap dönemine tabi A Şirketinin yukarıdaki örneğinden devam edersek;

Bu durumda A şirketi 2011 yılı Kurumlar vergisi beyannamesi ile (43 TL -32 TL ) 11 TL vergi ödeyecektir. Zira şirket mali dönem içerisinde 32 TL geçici vergi ödemiş, yıl sonunda ödenmesi gereken nihai vergisi 43 TL olarak hesaplanmıştır.

*IV. Geçici vergi dönemi ile yıllık hesaplanan verginin birbirine eşit olması gerekliliği geçici vergi uygulaması mantığının daha iyi kavranması bakımından göz ardı edilmiştir.

ÖRTÜLÜ SERMAYE & TRANSFER FİYATLANDIRMASI

Örtülü Sermaye

Kurumların Ortaklarından veya ortaklarla ilişkili olan kişilerden doğrudan veya dolaylı olarak temin ederek İşletmede kullandıkları borçların, hesap dönemi içinde herhangi bir tarihte Kurumun öz  sermayesinin üç katını aşan kısmı ilgili hesap dönemi için örtülü sermayedir. Örtülü sermaye üzerinden ödenen veya hesaplanan faiz, kur farkları ve benzeri giderler, kurum kazancının tespitinde, kurum kazancından indirilecek giderler olarak kabul edilmez.(MD.11/b)

Örtülü sermaye üzerinden kur farkı hariç, faiz ve benzeri ödemeler veya hesaplanan tutarlar Örtülü sermaye şartlarının gerçekleştiği hesap döneminin son günü itibariyle dağıtılmış kar payı veya dar mükellefler için ana merkeze aktarılan tutar sayılır.(MD.12/7) Kar payı şeklinde nitelendirilen ödemeler üzerinden ortakların hukuki niteliğine göre belirlenen oranlarda vergi kesintisi yapılır.

Transfer Fiyatlandırması

Transfer Fiyatlandırması Uluslararası uygulamalarda, bir ticari işletmenin kendi bölümleri, bağlantılı diğer işletmeleri, ortakları arasındaki mal, hizmet, finansman, gayri maddi varlık konulu işlemlerinde uyguladıkları fiyat olarak tanımlanmaktadır. Kurumlar; ilişkili kişilerle yapacakları işlemlerde emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya da satımında bulunurlarsa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırılması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış kabul edilmektedir. Kısaca kurumlar ilişkili kişilerle yaptıkları alım satım işlemlerini tıpkı ilişkili olmayan kişilerle yaptıkları gibi gerçekleştirmeli, bu şekilde örtülü kazanç dağıtımını engellemelidir. Örtülü kazanç dağıtımı, işleme taraf olanlar için bazı müeyyideleri beraberinde getirmektedir.

Transfer fiyatlandırması ile örtülü kazanç dağıtımının vergisel sonuçları

Dağıtan kuruma vergi, ceza ve gecikme faizi hesaplanır, örtülü kazanç dağıtılan kurum açısından kazanç kar payı olarak nitelendirilir ve üzerinden vergi hesaplanır.

Örtülü kazanç dağıtımı sonucu mali idarenin kayba uğratılan vergileri 1 kat vergi cezası ile tahsil edilir.

ÜCRET VE ÜCRET MALİYETLERİ

Ücret 4857 sayılı iş kanununda “bir kimseye bir iş karşılığında işveren veya üçüncü kişiler  tarafından sağlanan ve para ile ödenen tutardır” şeklinde tanımlanmıştır.

Ücret maliyetleri işletmeler için önemli bir gider unsuru olarak karşımıza çıkmaktadır. İşletmeler ücret politikalarını, karşılayabilecekleri optimum maliyeti göz önünde bulundurarak şekillendirmelidir.

Ücret maliyetini oluşturan 3 unsur vardır;

i-                    Personele ödenen net ücret

ii-                   Vergi kesintileri (Gelir – damga vergisi)

iii-                 İşveren ve işçi Sosyal Güvenlik Kurumu primleri

Net Ücret : Brüt ücret tutarından, vergi ve sosyal güvenlik kanunları ile belirlenmiş olan zorunlu kesintiler yapıltıdıktan sonra kalan tutar net ücret olarak adlandırılır. Söz konusu kesintiler işveren sorumluluğunda hazineye aktarılır.

Gelir vergisi – damga vergisi : Brüt ücret üzerinden Sosyal Güvenlik Kurumu sigorta primleri işçi payları ve diğer (istisna bireysel emeklilik ödemeleri vb.) indirim hakkı tanınan tutarlar düşültükten sonra vergiye tabi matrah hesap edilmiş olur. Söz konusu matrah üzerinden gelir vergisi esas tarifesine göre ücret gelir vergisi kesintisi yapılır. Şayet işçi ile net ücret üzerinden iş sözleşmesi akdedilmiş ise artan gelir vergisi oranı nedeni ile hesap dönemi süresince artan bir gelir vergisi ve sosyal güvenlik primi maliyet yükü söz konusu olacaktır.

Gelir vergisine ilave olarak brüt ücret tutarı üzerinden binde 6,6 oranında damga vergisi de hesaplanmaktadır.

SGK Primleri: Sigortalılara ay içinde yapılan ücret, prim, ikramiye ve benzeri nitelikte hak etmiş oldukları, prime esas kazanç dahilindeki tüm ödemeleri üzerinden, kanunda belirtilen hadler çerçevesinde sigorta primi hesaplanmalı ve prim tutarları Sosyal Güvenlik Kurumuna ödenmelidir.

Sosyal güvenlik primine esas brüt ücret tutarı her yıl altışar aylık periyotlarla belirlenen SGK tabanı ile tavanı arasında olmalıdır. (2012 II. Çeyrek için taban 940,50 TL tavan ise 6.113,40 TL’dir.)

Gelir vergisi oranları ve Sigorta priminin hesaplanmasına esas tavan ve taban ücretler her sene değişmektedir. 2012 yılı hadleri esas alındığında aylık 3.000 TL net ücret alan ve aylık 7.000 TL net ücret alan iki personelin işverene maliyeti aşağıdaki gibi olacaktır;

KAYNAKÇA

ÖRTÜLÜ SERMAYE VE TRANSFER FİYATLAMASI UYGULAMASI (İSMMMO-TESMER)